HİPERAKTİVİTE YARAMAZLIK MIDIR?

“Hiperaktivite”, yerinde 5 dakikadan fazla duramama, oturduğu yerde elini ayağını oynatma, eşyalara tırmanma, uyarıları dinlememe, sınıf içerisinde sık sık ayağa kalkma, arkadaşlarına laf yetiştirme, dinlemesi gereken yerde dahi konuşma, tehlikeli durumlara dahil olma, yaşa bağlı olarak saldırgan davranışlar sergileme belirtileriyle çıkar.

“Dikkat eksikliği”,ayrıntılara odaklanamama, ödevlerde sık sık hata yapma,  plansız ve düzensiz olma, oyuna uzun süre dahil olamama, başladığı işi bitirememe, ismi çağırılınca duymuyor gibi görünme, sorumluluktan kaçınma, aile zoruyla ders çalışma, sık sık eşya kaybetme-unutma, oyun kurallarına uymama ve konuşulan konuyu yoğunlaşmama özellikleriyle belirginleşir.

Hiperaktivite klinik bir tanıdır ve genellikle (her zaman değil) dikkat eksikliğiyle birlikte yürür. Okul öncesinde hiperaktivite ve bir yetişkene göre yaramazlık olarak adlandırılan çocuğun gelişimsel özellikleri karıştırılabilmektedir. Özellikle bu yaş grubunda  ebeveynler telaşa kapılarak "Çocuğumda dikkat eksikliği var!" etiketlemesine gidebilmektedir. 

Hiperaktiviteyi kesinleştiren spesifik bir test yoktur. Ancak; aile, çocuk, öğretmen (3 alanda görüşme); davranış ve  bilişsel ölçeklere dayalı karma bir yordama yapılır. Bu yüzden geniş kapsamlı bir değerlendirme gerekir. Ayrıca bu değerlendirmede esas belirleyicilerden biri durumu 7 yaş öncesinde başlaması ve çocuğun eylemlerinin süreğen (farklı ortamlarda aynı davranış) olmasıdır.       Bu çocuklara görevler planlanırken yapması gerekenler küçük parçalara bölünmeli ve basamaklar haline getirilmelidir.

Derse oturma süresi zorlamayla standart bir sürede tutulmamalı. Çocuğa göre planlanmalı ve ödüllendirmelerle bu süre zaman içerisinde ilerletilmelidir.                                                                                                                                                                                 Çocuktan yapılması istenen davranış kızma ve yalvarma ifadeleri olmaksızın kısa ve net olmalı, ayrıntılardan kaçınılmalı.             

Çocukla iletişim kurulurken göz temasına daha dikkat edilmeli ve yönerge verilirken göz kontağı kurulmalıdır.

Resimli, süslü parçalar çocuğun dikkâtini dağıtabilir. Bu nedenle bunlar öğrenilirken bu resimler kapatılabilir.

Hiperaktif çocuklar ders başarısında genelde aktif değildir ve çevresine karşı saldırgan olabilir. Bu sebeple ortamdaki tehlike artırıcı eşyalar kontrol altında olmalıdır (Makas vb.)

Çocuğun özel bir odası yoksa ona ait bir köşesi olmalı ve odası ya da köşesi sürekli düzenli tutulmalıdır.

Günlük aktiviteleri (uyku, ders, yemek vb.) planlamayla yürütülmelidir.

Enerjilerini boşaltma eğilimleri etkili bir faaliyetle (spor vb.) kazanca dönüştürülebilir.  

            Hiperaktif çocuklar da hissettiklerine göre şekillenebilir, bu yüzden asla diğer çocuklarla kıyaslama yapılmamalıdır.

Not: Doktor kontrolünde kullanılan Amfetamin vb. ilaçlar için bu önerileri doktorunuzla işbirliğinde yürütünüz...